INTERVISTË/ Ministrja suedeze Jessica Rosencrantz: Zgjerimi BE-së, moment historik për Shqipërinë!

Zgjerimi BE-se moment historik për Shqipërinë!

Bashkimi Evropian ndodhet në një moment vendimtar të zgjerimit, dhe Shqipëria, është më afër se kurrë objektivit të saj për t’u bërë pjesë e familjes evropiane. Në këtë intervistë ekskluzive ministrja suedeze për çështjet Europiane Rosencrantz ndan pikëpamjet mbi mundësitë dhe sfidat e këtij procesi, rolin e Suedisë si mbështetëse dhe avokate e Shqipërisë në BE, si dhe mësimet që vendet e vogla mund të nxjerrin nga përvoja suedeze. Gjithashtu, ministrja suedeze flet  për bashkëpunimin mes dy vendeve në fushën e turizmit dhe shkëmbimet kulturore

Pyetje: Suedia  është një mbështetëse e fortë e anëtarësimit të Shqipërisë në BE.  Duke pasur parasysh dinamikat në zhvillim brenda BE-së dhe sfidat më të gjera gjeopolitike, cilat i shihni si mundësi dhe sfida që ka vendi në rrugën drejt anëtarësimit?

Përgjigje: “Me gjithçka që po ndodh në botë, me një luftë në kontinentin tonë, mendoj se sot është më e rëndësishme se kurrë që Evropa të bashkohet, dhe zgjerimi është një pjesë e rëndësishme e kësaj. Pas pushtimit  të Ukrainës nga Rusia, ka një momentum të ri për zgjerimin,  dhe ka një mbështetje të fortë për zgjerimin mes vendeve të BE-së. Suedia po shtyn me forcë që zgjerimi të ecë më shpejt,  por natyrisht bazuar në meritë, që do të thotë se vendet duhet të bëjnë detyrat  e tyre.  Shqipëria ka qenë mjaft mbresëlënëse në reformimin e sistemit të drejtësisë, krijimi i SPAK është një shembull i qartë.  Mendoj se tani është e rëndësishme të ruhet ritmi,  dhe të vazhdohet me reformat”.

Pyetje: Nëse do të isha cinik, do të thosha se ishte lufta në Ukrainë ajo që përshpejtoi anëtarësimin e vendeve të Ballkanit në BE?

Përgjigje: “Mendoj se kjo ka forcuar bindjen e gjithë komunitetit të BE-së se duhet të bashkohemi, se duhet të jemi më të fortë së bashku.  Pas disa viteve ku procesi i zgjerimit nuk ka avancuar shumë, tani duhet të sigurohemi që të ecim më shpejt.  Kjo vlen për të gjitha vendet.  Shqipëria dhe Mali i Zi janë dy shembuj që shihen si liderë në këtë proces  me synimin e qartë për t’u anëtarësuar në një të ardhme të afërt”.

Pyetje: Këtë vit është 30-vjetori i anëtarësimit të Suedisë në BE. Si një vend me një sistem të zhvilluar të mirëqenies dhe institucione të forta demokratike, çfarë mësimesh mund të marrë një vend i vogël si Shqipëria nga përvoja suedeze në qeverisje dhe reformat për anëtarësimin në BE?

Përgjigje: “Ky vit na ka dhënë mundësinë të reflektojmë mbi anëtarësimin tonë, çfarë kemi përfituar nga BE-ja. Suedia ka sot një zë më të fortë në botë falë BE-së, bizneset tona kanë përfituar nga tregu i perbashket me 450 milionë konsumatorë dhe qytetarët tanë kanë përfitime në jetën e përditshme si mundësia e studentëve  për të studiuar jashtë përmes programit Erasmus-it,  mungesa e tarifave roaming për telefonata apo internet jashtë vendit, etj.  Mësimi kryesor është se ky nuk është një proces i shpejtë, kërkon kohë për të ndërtuar institucione dhe për të zbatuar reformat e nevojshme. Por është një proces që ia vlen sepse bërja e të gjitha këtyre reformave të nevojshme është gjithashtu një pjesë e punës së hyrjes në BE, dhe gjithashtu do të doja të theksoja se është e rëndësishme që të kemi një qasje të tërë shoqërisë,  duke përfshirë aktorë të ndryshëm në këtë proces,  aktorët politikë janë shumë të rëndësishëm, por edhe angazhimi me komunitetin dhe faktorë të ndryshëm shoqërorë është po aq i rëndësishëm”.

Pyetje: A ka ende zëra në BE që shprehin lodhje nga zgjerimi, dhe nëse po, si e promovon Suedia vazhdimin e procesit të zgjerimit, veçanërisht për Ballkanin Perëndimor?

Përgjigje: “Nuk do të thosha se ka një lodhje nga zgjerimi. Përkundrazi, vendet janë më të bashkuara se kurrë në nevojën për zgjerim, dhe kjo është diçka për të cilën jam shumë e kënaqur.  Suedia po shtyn vijimin  procesin e zgjerimit,  duke siguruar që kur një vend ka përfunduar reformat e rëndësishme, atëherë duhet të ecim përpara me negociatat”.

Në gjuhën e BE-së, kjo do të thotë hapja e grup kapitujve  të ardhshëm të negociatave.  Ne po punojmë shumë për të përshpejtuar këtë proces,  dhe shohim një mbështetje të madhe nga vendet anëtare.

Pyetje: Suedia është e njohur globalisht për politikat e saj të turizmit ekologjik dhe të qëndrueshëm. Shqipëria është krenare që turizmi po rritet, me rreth 12 milionë turistë që vizituan vendin vitin e kaluar. Si mund të përfitojë Shqipëria nga përvoja suedeze në promovimin e turizmit të qëndrueshëm dhe të mbrojë  bukuritë e saj natyrore?

Përgjigje: “Para së gjithash, unë shoh që Shqipëria po bëhet një destinacion turistik gjithnjë e më tërheqës.  E shoh këtë edhe mes suedezëve, dhe shumë miq shqiptarë më thonë:  “Duhet të vish në Shqipëri për pushime!” Kjo është një gjë shumë e mirë, pasi forcon lidhjet tona kulturore në shumë mënyra.  Kur vjen çështja te mjedisi dhe klima, Suedia ka një mbështetje të fortë për Shqipërinë në këtë fushë.  Po punojmë ngushtë në këtë drejtim. Kjo është një nga fushat më të vështira kur bëhet fjalë për zgjerimin e BE-së dhe ndonjëherë nuk merr vëmendjen që meriton në debatet publike, por është jashtëzakonisht e rëndësishme. Për një vend si Shqipëria, është e rëndësishme që të fillojë herët me reformat mjedisore,  sepse këto duan kohë për t’u zbatuar.  Nga bisedat e mia sot me përfaqësues të qeverisë, shoh që ky është një prioritet i madh për qeverinë, dhe ne jemi shumë të lumtur që mund të ndihmojmë në këtë proces”.

Në botën e sotme, turistët duan të shkojnë në vende të bukura për pushime, por gjithashtu duan që këto vende të jenë të miqësore me  mjedisin.  Pra, është dhe një mundësi shumë e mirë biznesi.

Pyetje: Më shumë shqiptarë po udhëtojnë në Suedi për punë, arsim apo turizëm.  Çfarë nismash mund të eksplorohen për të forcuar më tej shkëmbimet kulturore dhe turistike mes dy vendeve?

Përgjigje: “Shqipëria po bëhet një destinacion më tërheqës për suedezët. Gjithashtu, do të mirëprisja edhe më shumë shqiptarë që të vinin në Suedi për turizëm. Kjo ndihmon në forcimin e lidhjeve tona kulturore.  Kur njerëzit takohen dhe njohin njëri-tjetrin, rritet edhe mbështetja për zgjerimin e BE-së.  Për këtë arsye, shkëmbimet turistike dhe kulturore janë një faktor shumë i rëndësishëm”.

Pyetje: Përkushtimi i Shqipërisë ndaj reformave është thelbësor për anëtarësimin.  Në mendimin tuaj, cilat fusha duhet të jenë priorotare që Shqipëria të përmbushë më shpejt standardet e BE-së?

Përgjigje: “Një aspekt shumë i rëndësishëm është uniteti në politikën e përbashkët të sigurisë dhe atë  të jashtme. Shqipëria është plotësisht e harmonizuar me politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së, dhe kjo është shumë e rëndësishme, veçanërisht në ditët e sotme.

Një tjetër pikë thelbësore është reforma në drejtësi.  Nuk ka asgjë më të rëndësishme për një vend që dëshiron të bëhet anëtar i BE-së sesa të bëjë reformat themelore, veçanërisht ato në gjyqësor.  Shqipëria duhet të vazhdojë në këtë rrugë, dhe krijimi i SPAK është një shembull i mirë që duhet ndjekur më tej”.

Pyetje: Përmendët shpesh fjalën “reformë”, por reformat shpesh sjellin dhimbje.  Duke pasur parasysh modelin ekonomik suedez dhe fokusin e tij tek qëndrueshmëria, çfarë praktike më të mirë mund të marrë Shqipëria për të forcuar ekonominë e saj përpara anëtarësimit në BE?

Përgjigje: “Një nga përfitimet më të mëdha të Suedisë nga anëtarësimi në BE është tregu i perbashket.  Edhe vendet e tjera anëtare kanë përfituar shumë nga tregu i përbashkët  prej 450 milionë konsumatorësh. Ajo që mendoj se është e rëndësishme përpara se të bëheni anëtar i BE-së është të përgatiteni për një diskutim në shoqëri.  Çfarë do të thotë kjo? Çfarë kërkon kjo ngbizneset ?  Çfarë do të thotë i gjithë ky legjislacion i ri?  Pra, kjo do të ishte një pikë. Dhe pastaj një pikë tjetër do të ishte integrimi gradual. Dua të them, nuk duhet të jetë ose jashtë ose brenda.  Mund të integrohet gradualisht në BE.

Mund të marrë pjesë në formacione të ndryshme të këshillit politikisht, por mund të përfshihet në një farë mase edhe në tregun e vetëm  përpara se të jeni anëtar i BE-së.  Dhe unë mendoj se kjo është një gjë e mirë për të përgatitur gjithashtu ekonominë, bizneset dhe politikanët dhe shoqërinë për t’u bërë anëtare”.

Pyetje: Suedia shpesh vlerësohet si një nga vendet më të mira për të jetuar dhe vizituar.  Çfarë do të rekomandonit për shqiptarët që duan të shohin Suedinë?

Përgjigje: “Mendoj se duhet të përhapim më shumë mes suedezëve faktin që Shqipëria është një vend fantastik për pushime.  Dhe unë, pasi të kthehem, do të flas më shumë për këtë se Shqipëria është një vend fantastik me mundësi fantastike për të shkuar në pushime verore.  Suedezëve u pëlqen të shkojnë në pushime ku në të vërtetë ka diell, pasi kemi mjaft errësirë ​​gjysmën e vitit në Suedi. Eshtë e rëndësishme të përhapet fjala që më shumë suedezë të vijnë  këtu. Dhe duke qenë se ne kemi gjithashtu një diasporë mjaft të madhe, kemi mijëra shqiptarë që jetojnë në Suedi në fakt, unë mendoj se ka një terren të mirë për më shumë bashkëpunime dhe marrëdhënie kulturore dhe ekonomike  dhe të njerëzve”.

Pyetje: Dhe në fund të kësaj dite me diell pranvere në Shqipëri,  cili takim ju bëri më shumë përshtypje?

Jam shumë i lumtur që kam takuar kryeministrin, kryenegociatoren për anëtarësimin në BE me ministrin e Jashtëm,  por edhe përfaqësuesit e opozitës në parlament dhe sigurisht edhe me institucione si SPAK. Kam një pamje mjaft të gjerë se si zhvillohet debati  dhe shoh një vullnet të madh, një vullnet të gjerë për t’u bashkuar realisht në BE  dhe për të bërë punën e rëndësishme dhe të nevojshme reformuese.Dhe kjo më bën shumë të lumtur që ka një mbështetje kaq të madhe nga publiku dhe nga partitë politike për anëtarësimin në BE.

Pyetje: A është Suedia një mbështetëse apo një avokate e Shqipërisë në BE?

Përgjigje: “Të dyja.  Ne mbështesim reformat dhe avokojmë për hapjen e grup kapitujve  të rinj të negociatave këtë pranverë”.

Bisedoi: Lutfi Dervishi