Julian Assange fiton lirinë, gjithçka dihet për themeluesin e WikiLeaks

Themeluesi i WikiLeaks, Julian Assange u deklarua fajtor për një akuzë të vetme spiunazhi përpara një gjykatësi amerikan të mërkurën dhe u lirua pasi beteja e tij 12-vjeçare kundër ekstradimit në Shtetet e Bashkuara përfundoi në një marrëveshje pranimi të fajësisë.

Figura kontroverse u lirua nga një burg britanik të hënën dhe fluturoi me avion charter në një territor të largët të SHBA-së në Paqësor, ku ai zyrtarisht pranoi fajësinë dhe u dënua me kohë burgu, por atë ai e ka vuajtur tashmë. Ai më pas fluturoi për në Australi, duke mbërritur në vendin e tij si njeri i lirë të mërkurën mbrëma.

Lexo më tej: Assange është i lirë/ Historia e tradhtarit të SHBA që u kthye në hero 

52-vjeçari i ka kaluar pesë vitet e fundit në burgun e sigurisë së lartë në Londrën juglindore dhe gati shtatë vjet më parë në ambasadën e Ekuadorit në kryeqytetin britanik, duke u përpjekur të shmangë arrestimin që mund të çonte në burgim të përjetshëm.

Të hënën, Assange pranoi të deklarohej fajtor për një akuzë të rëndë lidhur me rolin e tij të dyshuar në një nga shkeljet më të mëdha të materialeve të klasifikuara të qeverisë amerikane pasi uebsajti i tij “Wikileaks” publikoi gati gjysmë milioni dokumente sekrete ushtarake në lidhje me luftërat e SHBA në Irak dhe Afganistan.

Marrëveshja për pranimin e fajësisë mbulon një sagë ligjore shumëvjeçare që ka përfshirë kontinente të shumta.

Ja çfarë dimë:

Ku është Assange?

Assange hipi në një fluturim nga aeroporti Stansted i Londrës të hënën pasi u lirua me kusht nga burgu, sipas një deklarate nga WikiLeaks të martën.

“Julian Assange është i lirë”, tha WikiLeaks. “Ai u largua nga burgu i sigurisë maksimale në Belmarsh në mëngjesin e 24 qershorit, pasi kishte kaluar 1901 ditë atje.” 

Duke udhëtuar me Komisionerin e Lartë të Australisë në Mbretërinë e Bashkuar, Stephen Smith, Assange fluturoi në Saipan, ishulli dhe kryeqyteti më i madh i ishujve të largët Mariana Veriore në Paqësor.

Sipas kushteve të marrëveshjes, prokurorët e Departamentit të Drejtësisë të SHBA-së kërkuan një dënim prej 62 muajsh, që është e barabartë me sasinë e kohës që Assange shërbeu në Mbretërinë e Bashkuar ndërsa luftonte për ekstradimin.

Marrëveshja për pranimin e fajësisë vlerësoi se koha në burg mjaftonte, duke lejuar Assange të kthehej menjëherë në Australi.

Assange rezistoi të zbriste në SHBA-në kontinentale për të pranuar pranimin e tij të fajësisë, kështu që një gjykatës zhvilloi seancën dëgjimore dhe dënimin së bashku të mërkurën në Saipan, ku ndodhet një gjykatë federale qarku amerikane.

“Duket se burgimi juaj prej 62 muajsh është i drejtë dhe i arsyeshëm,” tha gjyqtarja Ramona Manglona në dënimin e saj. “Ju do të jeni në gjendje të dilni nga kjo sallë gjyqi një njeri i lirë.” 

Zinxhiri i ishujve të Paqësorit është një territor i SHBA-së rreth 6,000 kilometra në perëndim të Havait dhe më afër Australisë, vendi ku zbriti përfundimisht Assange. Assange është shtetas australian.

Çfarë bëri Assange?

Assange kërkohej nga autoritetet amerikane për akuzat për spiunazh lidhur me publikimin e qindra mijëra dokumenteve të ndjeshme ushtarake dhe qeveritare nga Wikileaks të ofruara nga ish-analistja e inteligjencës së Ushtrisë Chelsea Manning në 2010 dhe 2011.

Shtetet e Bashkuara akuzuan Assange për rrezikimin e jetës së burimeve konfidenciale duke lëshuar informacionet e pafiltruara dhe prej vitesh kërkonin ekstradimin e tij.

Ai u përball me 18 akuza për rolin e tij të dyshuar në shkelje ligji dhe u përball me një maksimum deri në 175 vjet burg. Autoritetet britanike kishin kërkuar garanci nga SHBA se ai nuk do të merrte dënimin me vdekje.

Nga Townsville, Queensland lindor, Assange filloi WikiLeaks në 2006 si një depo në internet që do të publikonte materiale të paraqitura në mënyrë anonime, duke përfshirë manualin operativ të ushtrisë amerikane për kampin e saj të paraburgimit në Gjirin e Guantanamos dhe dokumente të brendshme nga Kisha e Scientology.

Në vitin 2010, WikiLeaks u katapultua në vëmendjen globale kur publikoi video që pretendonte se tregonte një sulm vdekjeprurës me helikopter të SHBA-së në Irak në vitin 2007.

Menjëherë pas kësaj, WikiLeaks publikoi mijëra dokumente të klasifikuara ushtarake amerikane në lidhje me luftërat në Irak dhe Afganistan, si dhe një grumbull kabllogramesh diplomatike.

Assange i përshkroi dokumentet më parë për CNN si “provë bindëse të krimeve të luftës” të kryera nga koalicioni i udhëhequr nga SHBA dhe forcat e qeverisë irakiane.

Lufta kundër ekstradimit

Assange kishte argumentuar prej kohësh se çështja kundër tij ishte e motivuar politikisht, se ai nuk do të përballej me një gjyq të drejtë dhe se dorëzimi i tij do të shkelte Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Mbrojtësit e fjalës së lirë dënuan përpjekjen e ekstradimit, duke thënë se kjo do të kishte një efekt rrëqethës mbi lirinë e shtypit.

Në gusht 2010, Assange u akuzua për sulm seksual në Suedi dhe u përball me një urdhër arresti ndërkombëtar. Ai i mohoi akuzat si “një fushatë shpifjeje” dhe refuzoi të shkonte në Stokholm për t’u marrë në pyetje.

Ai iu dorëzua autoriteteve britanike, por ndërsa doli me kusht në vitin 2012 teksa apeloi ekstradimin në Suedi, Assange iku në Ambasadën e Ekuadorit duke kërkuar azil politik.

Gjatë kohës së tij në ambasadë, WikiLeaks i mbajti të dhënat sekrete. Në vitin 2016 Wikileaks publikoi mijëra emaile të hakuara nga Komiteti Kombëtar Demokratik dhe emaile të vjedhura nga llogaria private e emailit të kryetarit të fushatës së Hillary Clinton, John Podesta, në prag të zgjedhjeve në SHBA.

Por me kalimin e kohës, marrëdhënia e tij me mikpritësin e tij u përkeqësua dhe presidenti i Ekuadorit u vu nën presionin e SHBA-së për ta përjashtuar atë nga mburoja diplomatike.

Në vitin 2019, Assange u tërhoq nga ambasada nga Policia Metroplitane e Londrës me një urdhër ekstradimi nga Departamenti i Drejtësisë i SHBA-së dhe i kaloi pesë vitet e ardhshme duke jetuar kryesisht i izoluar, në një qeli 3 me 2 metra në burgun Belmarsh.

Burgu ka kapacitet për më shumë se 900 të burgosur dhe është i njohur për strehimin e dikurshëm të të dyshuarve famëkeq të terrorizmit si kleriku radikal egjiptian Abu Hamza al-Masri brenda njësisë së tij të sigurisë së lartë.

CNN, përshtati në shqip ©LAPSI.AL