Mbetjet toksike prej 3 muajsh në Shqipëri, Rrjeti i Bazelit kritika Prokurorisë së Durrësit: E papranueshme, nuk ka transparencë për hetimet
12 javë pasi anija “Moliva” me 102 kontejnerë të dyshuara me mbetje toksike u rikthye në Shqipëri, Rrjeti i Aksionit të Bazelit ngre dyshime se Prokuroria e Durrësit, nuk po e heton çështjen siç duhet.
Kontejnerët u larguan nga Durrësi vitin e kaluar në korrik të një udhëtimi të diskutueshëm për në Tajlandë, vetëm për t’u kthyer në Durrës nga Singapori pasi Rrjeti i Veprimit të Baselit (BAN) pas një informacioni nga një sinjalizues, mësoi se autoritetet shqiptare dhe tajlandeze nuk e kishin autorizuar kurrë dërgesën, pavarësisht nga gjasat e mëdha që materiali të ishte mbetje e rrezikshme nga pluhuri i çelikut.
Pas paralajmërimit, autoritetet e Singaporit dhe Tajlandës, si dhe zyrtarë nga linjat e transportit Maersk dhe MSC, bashkëpunuan për kthimin e kontejnerëve në Durrës.
Kontejnerët mbërritën më 28 tetor 2024 dhe pas sekuestrimit të tyre nga prokuroria e Durrësit, u hoqën dhe u dërguan në zonën e portit të Porto Romanos në Durrës.
Plani ishte që nga përmbajtja e kontejnerëve, të merrej kampion dhe të analizohej nga laboratorë të pavarur për të përcaktuar nëse materiali, ishte në fakt mbetje dhe me anë të “gjurmëve kimike” të përcaktohej se kush e gjeneroi materialin.
Deri më tani, të gjitha indikacionet tregojnë si burim fabrikat e çelikut Kurum që ndodhen në Elbasan.
“Ne nuk jemi as të sigurt që mostrat janë marrë dhe analiza ka filluar. Nëse ka filluar, është shqetësuese që marrja e mostrave nuk është bërë publikisht dhe me protokollet e duhura dhe procedurat zinxhir të ruajtjes së ndjekur. Trafikimi i paligjshëm i mbetjeve të rrezikshme është një çështje serioze që kërkon sanksione penale sipas traktatit që Shqipëria ka nënshkruar. Nuk është e pranueshme të pretendohet se nuk ka ndodhur dhe shpresojmë se do të harrohet”, tha z. Jim Puckett nga (BAN).
Sipas rregullave të Konventës së Bazelit, e cila përfshin Shqipërinë dhe Tajlandën si Palë pjesëmarrëse, eksporti i mbetjeve të rrezikshme mund të bëhet vetëm me pëlqimin me shkrim të vendeve eksportuese, vendeve transitore dhe vendeve importuese.
Sipas BAN, çështja e përgjegjësisë penale nuk mund të injorohet më. Grupet e shohin shumë të parregullt që pas kaq shumë javësh asgjë nuk është raportuar.
BAN i kishte ofruar më herët Prokurorisë së Durrësit informacion në një deklaratë dëshmie, e cila përfshinte fotografitë e sinjalizuesit dhe deklaratat origjinale të mbetjeve që po ngarkoheshin në portin e Durrësit, si dhe të dhëna kampionimi që tregonin nivele të larta të ndotjes nga objekti marrës i propozuar në Tajlandë.
Të gjithë numrat e kontejnerëve të mbetjeve të përfshira, duke përfshirë numrat e kontejnerëve të 110 kontejnerëve të tjerë të dërguar më herët në vitin 2024 në Kinë, të cilat Kina i kishte sekuestruar si importe të paligjshme të mbetjeve. BAN gjithashtu i kishte referuar autoritetet në disa laboratorë në BE që mund të analizonin mbetjet.
